Verwacht medio 2003:

• Een Engelstalige "battlefield guide" over de bevrijding van Walcheren, en meer in het bijzonder de landingen bij Vlissingen en Westkapelle. Geschreven door Andrew Rawson en te verschijnen bij Pen & Sword Books.

Na jarenlang zwoegen was het dan eindelijk zover: de presentatie van het boek Slagveld Sloedam van René E. Hoebeke. In dit 928 pagina's (!) tellende boek wordt in detail de geschiedenis weergegeven van de Sloedam en omliggende gemeenten Arnemuiden, 's Heer Hendrikskinderen en Nieuw- en St. Joosland in de periode 1940-1945. Gezien de omvang van het boek is er bijna geen detail weggelaten. Naast de militaire beschrijvingen van de strijd om de dam in mei 1940 en oktober-november 1944, ook veel aandacht voor dorpen en burgers in bezettingstijd. Honderden nieuwe en deels minder bekende foto's illustreren het lijvige boekwerk. Mede dankzij de subsidies nog redelijk geprijsd (€ 40,--) is dit werk een 'must' voor elke Walcherse en Bevelandse oorlogsgeïnteresseerde. Van harte aan te bevelen! [En er snel bij zijn, want van de oplage van 1000 stuks zijn er al ruim 900 weg...]     ISBN 90-9015327-6     R.E. Hoebeke Zeeburgstraat 23 4339 BS  Nieuw- en St. Joosland tel. 0118-601633 e-mail: rehoebeke@hetnet.nl website: www.hoebeke.com

Verschenen: het boek Phoenix-caissons, drijvende kolossen voor vrede en veiligheid. In dit boek brengt maritiem publicist Cor Heijkoop het verhaal van de Phoenix-caissons, zoals deze gebruikt zijn bij het dijkherstel in Zeeland in de periode 1945-1953. Na een inleiding over de ontwikkeling van de kunstmatige havens en de inzet in Normandië (zomer 1944), wordt de rol van de sleepvaart belicht bij het verslepen van de caissons. Daarna volgt (tot pag. 51) het dijkherstel op Walcheren in de periode 1944-1946. De rest van het boek gaat m.n. over de stormramp van 1953, de aanzet tot de Deltawerken en de nu nog zichtbare overblijfselen van de caissons. Dit door De Vries Communicatie Centrum in Zierikzee fraai vormgegeven boek belicht zo weer een detail van het (na-)oorlogse verleden. Minpuntje is de zwakke tekstverzorging, wat voor een rijk geïllustreerd gebonden boek van slechts € 11,95 misschien toch wat makkelijker op de koop toe te nemen is. ISBN 90-807535-1-3 Stichting Caissons Ouwerkerk/Museum Watersnood 1953 website: www.museaschouwenduiveland.nl/indexh.html

Op 23 nov. werd het boek De Westerschelde, een water zonder weerga gepresenteerd (ISBN 90-72604-07-5, € 29,95). Dit onder redactie van Dr. A.M.J. (Adrie) de Kraker bij Drukkerij Duerinck in Kloosterzande verschenen boek bevat een bundeling van bijdragen van uiteenlopende aard over de Westerschelde. Of zoals de ondertitel aangeeft: ontstaansgeschiedenis en kaartbeeld, havens, handel en scheepvaart, verkeer, verdronken dorpen, oorlog en verdedigingswerken, natuur en milieu en andere aspecten van de Westerschelde. Laat ik mij tot de oorlog beperken. Er staat overigens voor de liefhebbers van oude vestingwerken een interessant artikel in over de Napoleontische tijd, rijkelijk voorzien van (kleuren)afbeeldingen. Maritiem publicist C. (Cor) Heijkoop memoreert in zijn bijdrage “Scheepsrampen en veiligheid” kort enige elementen uit de oorlogsperiode: de ondergang van de BV 34, HMS Valentine, Birkenfels & Adalia in 1940 en de inzet van mijnen & duikbootjes in 1944/45. Een bijdrage die uitsluitend aan de Tweede Wereldoorlog is gewijd, is die van W.A.I. (Wim) de Meester: De luchtstrijd boven de Westerschelde en de Zeeuwse wateren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Laat het mij vergund zijn deze bijdrage eens kritisch onder de loep te nemen. Over de luchtoorlog in Zeeland is tot op heden betrekkelijk weinig verschenen. Slechts de laatste jaren verscheen er een tweetal specialistische boeken van Paul Crucq over de luchtoorlog boven Walcheren. De bijdrage van Wim de Meester zou daarop een welkome aanvulling kunnen zijn. De insteek die de auteur neemt voor zijn beschrijving is zeer lovenswaardig: het chronologisch weergeven van fases en operaties die het beeld van de luchtoorlog boven Zeeland bepaalden. Zo kan men immers individuele gevallen (het waarnemen van een luchtgevecht, het neerkomen van een vliegtuig etc.) in een historisch breder kader plaatsen. Of de schrijver er ook in geslaagd is dit goed uit te werken, meen ik te moeten betwijfelen. Laat ik voorop stellen dat ik geen luchtoorlog-specialist ben, maar dat maakt het wellicht eenvoudiger iets objectiever (met de blik van een leek) naar een en ander te kijken.

In zijn uitwerking laat De Meester een hoop periodes de revue passeren: mei 1940 (en m.n. het Franse aandeel hierin), operatie Seelöwe, het Kanaal, 12 augustus 1941, lessen voor de Duitsers, operatie Cerberus, de Duitse Nachtjagd, Duitse afweer, Amerikaanse inzet, Britse dagaanvallen, terugtrekking Duitsers & bevrijding 1944, operatie Bodenplatte en uiteindelijk Duitse mijnenlegoperaties. Het is hierbij van belang het goede evenwicht te vinden tussen algemene beschrijvingen (die ook elders te vinden zijn) en details voor de Westerschelde. Het artikel is duidelijk niet geschreven met in het achterhoofd dat een volslagen leek het ook moet kunnen begrijpen. Veelal verliest de schrijver zich in algemeenheden en daar waar hij exemplarisch details weergeeft toont hij zich geen meester in een gedegen aanpak; gegeven details zijn vaak fragmentarisch en inconsequent. Er zit dan ook menige fout in details (namen, eenheden en data die fout worden weergegeven); ook de beheersing van buitenlandstalige terminologie en aanduidingen laat veel te wensen over. De voorkeur van de auteur voor zijn geboortegrond (Zeeuws-Vlaanderen) en voor het gebruik van uitroeptekens, is duidelijk waarneembaar. Er zijn zo een aantal (wellicht fundamentele) vragen te formuleren waar het artikel naar mijn gevoel geen antwoord op geeft, zoals: Welke rol speelden vliegvelden als Vlissingen-Souburg, Woensdrecht & Gilze-Rijen in de oorlog in zuidwestelijk Nederland? Wat gebeurde er nu eigenlijk met verongelukte vliegtuigen en hun bemanning (die veelvuldig genoemd worden)? Zijn er niet operaties te bedenken die op zijn minst even een vermelding waard waren geweest, zoals de bombardementen van de kustbatterijen & zeedijken (Walcheren), de gigantische overtrekkende luchtvloot op 17 september 1944 (Arnhem), de inzet van V2’s vanaf Walcheren etc. etc. Aan kwantificering van de gebeurtenissen waagt De Meester zich nauwelijks onder verwijzing naar het nog lopende onderzoek. Het illustratiemateriaal is van goede kwaliteit, maar het is de vraag of voorbeeldfoto’s van een Heinkel en een Messerschmitt niet vervangen hadden kunnen worden door beelden uit de regio zelf. Jammer ook dat de auteur een Gefechtsskizze van een aanval op de haven van Terneuzen en het daarbij door de luchtafweer aanschieten van het vliegtuig aanziet voor een “reconstructie van een van de vele luchtgevechten”. En waarom bij een foto van een vliegtuigwrak te Serooskerke niet melden dat dit Schouwen betreft, zodat de verwarring met Walcheren vermeden wordt?

Resumerend: mooi dat het artikel er is, jammer alleen van de uitwerking. Het verbonden zijn aan een gerenommeerd historisch instituut brengt blijkbaar niet automatisch een kwaliteitswaarborg met zich mee. Om mijn op- en aanmerkingen te substantiëren is een lijst hier te bekijken.

Verschenen een boekje van Hans Sakkers & Johan den Hollander, Het verhaal van een paal. Het handelt over de Mijnenuitkijkdienst, een onderdeel van de marine die de kustwateren afspeurde naar vijandelijke mijnen ten tijde van de Koude Oorlog. Het boekje handelt m.n. over de hiervoor gebruikte betonnen palen (pelorus-opstanden).

Verschenen: Maneblussers in oorlogstijd : de Middelburgse brandweer tijdens de jaren 1939-1945. Een boekje van Bob van der Weel, waarin hij chronologisch het verhaal vertelt van de wederwaardigheden van de brandweer te Middelburg, met wellicht als meest tot de verbeelding sprekende inzet de bestrijding van de brand in de meidagen van 1940. De nog beschikbare archieven van de brandweer zijn uitgebreid geraadpleegd. Een en ander is aangevuld met herinneringen van een tweetal voormalige brandweerlieden. Het bevat 100 pagina's, heeft het formaat A5, bevat illustraties (helaas zijn de foto's van niet al te beste kwaliteit) en is vervat in een kleurige omslag (geniet). Oftewel, een alleraardigst boekje.     Zolang de voorraad strekt voor € 5,00 te verkrijgen bij: Bob van der Weel 't Zanddorp 64 4335 AK  Middelburg tel. 0118-628327 e-mail: bvdweel@zeelandnet.nl

Onduidelijkheid over herkomst van een gevonden projectiel bij de bouwwerkzaamheden aan het nieuwe stadskantoor in het Middelburgse stationsgebied. In het artikel van vandaag is sprake van Duits scheepsgeschut in de Marineküstenbatterie Domburg. Dit is niet geheel correct. Het te maken punt was eigenlijk dat scheepsgeschut ook aan land kon worden opgesteld, zoals de Duitsers bijv. ook scheepsgeschut hadden opgesteld in kustbatterijen. Domburg was hiervan echter geen goed voorbeeld; het vuurde inderdaad wel landinwaarts (o.a. Sloedam en Vlissingen) maar was uitgerust met veldgeschut.

30 april

De al jaren bestaande plannen voor het inrichten van een bunkerroute langs o.a. het Landfront Vlissingen lijken zo langzamerhand vaste vormen aan te nemen, getuige de PZC van vandaag.

Nieuw boek van bunkerkenner Hans Sakkers, nummer 22 in de St-serie. Bunkers van de Duitse Wehrmacht in de stad Utrecht -Atlantikwall-. Het is een uitgave van de Stichting Militair Erfgoed.